Sifat huruf hijaiyah anu dua puluh dalapan eta aya
17 sifat ditambah sifat tawasut, jadi aya 18. Sifat ceuk lugot nyaeta :
مَاقَامَ بِالشَّئِ مِنَ الْمَعَانِى كَالْعِلْمِ وَالسِّـوَادِ
Hartosna : Tetepna hiji
perkara tina bangsa ma’na saperti ilmu anu numpang di ‘Alim atawa hideung anu
numpang kana batu.
Sifat ceuk istilah nyaeta :
عَوَارِضُ تَعْرُضُ لِلْأَصْوَاتِ الْوَاقِعَةِ فِى
الْحُرُوْفِ اَوْ كَيْفِيَةٌ عَارِضَةٌ لِلْحَرْفِ
بَعْدَ حُصُوْلِهِ فِى الْمَخْرَجِ
Hartosna : Pirang-pirang sifat
anu anyar datang kana sora anu tumiba dina huruf atawa tingkah anu anyar datang kana huruf sanggeus hasil eta huruf dina tempat kaluarna. Saperti sifat jahar, syiddah, rokhowah,
hames.
Sifat huruf nu 18 dibagi dua bagian,
nyaeta :
- Anu ngabogaan lawan
2. Anu teu ngabogaan lawan
A. Anu ngabogaan lawan
Sifatna aya lima sareng lawana oge lima, janten aya sapuluh, nyaeta :
1)
|
Jahar
|
lawana
|
2)
|
Hames
|
3)
|
Rukhowah
|
lawana
|
4)
|
Syiddah
|
5)
|
Infitah
|
lawana
|
6)
|
Ithbaq
|
7)
|
Istifal
|
lawana
|
8)
|
Isti’la
|
9)
|
Ishmat
|
lawana
|
10)
|
idzlaq
|
Qoidah sifat anu 17 atawa 18 ;
صِفَاتُهَا جَهْرٌ وَرِخْوٌ مُسْـتَفِلٌ # مُنْفَتِحٌ
مُصْمَتَةٌ وَالضِّدَ قُلْ
Ari jumlah sifat huruf tujuh
belas # tapi diwincik jadi dalapan belas
Jahar rokhwah istifal ishmat
infitah # Hams isti’la ithbaq idzlaq syiddah
Tawasut sofir qolqolah lin
inhirof # takrir tafasyi jeng inhirof tong hilap
1.
SIFAT JAHAR
Jahar ceuk lugot nyaeta الإِعْلاَنُ
hartosna : kadar-kadar jelas atawa nolol
Jahar ceuk istilah nyaeta :
عَدَمُ جَرَيَانِ النَّفْسِ عِنْدَ النُّطْقِ بِالْحَرْفِ لِقُوَّةِ اْلإِعْتِمَادِ
عَلَى مَخْرَجِهِ
Hartosna : Katahan berjalanna
nafas nalika ngucapkeun kana hurufna, karna kuat tetegenan eta huruf dina
tempat kaluarna.
Huruf nu kasifatan ku sifat jahar aya 19,
dikumpulkeun dina kalimat :
ظَلَّ قُوْرُ بِضً
اِذْ غَزَا جُنْدٌ مُطِيْعٌ
Nyaeta : ظ ل ق و ر ب ض ء ذ غ ز ج ن د م ط ي ع
2.
SIFAT RUKHOWAH
Rukhowah ceuk lugot nyaetaاَللِّـيْنُ hartosna
kadar-kadar leuleus
Rukhowah ceuk istilah nyaeta جِرْيَانُ الصَّوْتِ وَالنَّفَسِ عِنْدَ النُّطْقِ بِالْحَرْفِ
Hartosna : Berjalana sora
sareng nafas dina nalika ngucapkeun kana huruf rukhowah.
Huruf nu kasifatan ku sifat rukhowah aya 16,
dikumpulkeun dina kalimat :
خُذُّ غَثَّ حَظًّ فَضَّ شَوْصٍ زَيُّ سَاهٍ
Nyaeta : خ ذ غ ث ح ظ ف ض ش و ص ز ي س ا هـ
3.
SIFAT ISTIFAL
Istifal ceuk lugot nyaeta : اْلأِنْخِـفَاضُ hartosna
: kadar-kadar ka handap
Istifal ceuk istilah nyaeta : اِنْحِطَاطُ اللِّسَانِ عَنِ الْحَنَكِ اْلاَعْلَى اِلَى
قَاعِ الْفَمِّ
Hartosna : Ngahandapkeun letah
tina lalangit luhur kana lapangan cangkem anu handap.
Huruf nu kasifatan ku sifat istifal aya 22,
dikumpulkeun dina kalimat :
ثَبَتَ عِزُّ مَنْ
يُجَوِّدُ حَرْفَهُ اِذْسَلَ شَكَا
Nyaeta :ث ب ت ع ز م ن ي ج و د ح ر ف هـ ء ذ س ل ش ك
4.
SIFAT INFITAH
Infitah ceuk lugot nyaeta : اْلإِفْتِـرَاقُ hartosna : kadar-kadar pisah
Istifal ceuk istilah nyaeta : اِنْفِـتَاحُ مَابَيْنَ اللِّسَـانِ وَالْحَنَكِ اْلأَعْلَى
Hartosna : Pisahna sareng lalangit tur muka tegesna teu
nutup (letah teu antel kana lalangit)
Huruf nu kasifatan ku sifat infitah aya 25,
dikumpulkeun dina kalimat :
مَنْ اَخَذَ
وَجَدَ سَعَةً فَزَكَاحَقَّ لَهُ شُرْبُ غَيْثٍ
Nyaeta :م ن ء خ ذ و ج د س ع ت ف ز ك ح ق ل هـ ش ر ب ي ث غ
5.
SIFAT ISHMAT
Ishmat ceuk lugot nyaeta : اَلْمَنْـعُ hartosna : kadar-kadar kacegah
Ishmat ceuk istilah nyaeta :
مَنْعُ
اْلإِنْفِـرَادِ فِى بِنَاءِ اْلأَرْبَعَةِ اَوِالْخَمْسَةِ اَيْ اَنَّ كُلَّ
كَلِمَةٍ عَلَى اَرْبَعَةِ اَحْرُفٍ اَوْ خَمْسَةٍ اُصُوْلاً لاَبُدَّ اَنْ يَكُوْنَ مَعَ الْحَرْفِ الْمُصْمَتَةِ حَرْفٌ مِنْ
حُرُوْفِ الْمُذْلَقَةِ
Hartosna : Kacegah nyorangan
huruf dina adegan anu bangsa opat huruf atawa bangsa lima bari asal, kabeh kudu
babarengan sareng huruf idzlaq.
Huruf nu kasifatan ku sifat ishmat aya 23,
dikumpulkeun dina kalimat :
جُزْ غَشَّ
سَاخِطٍ صِدْثِـقَةً اِذْوَعْـظُهُ يَحُـضُّكَ
Nyaeta :ج ز غ ش س ا خ ط ص د ث ق ت ء ذ و ع ظ هـ ي ح ض ك
6.
SIFAT HAMES
Hames ceuk lugot nyaeta :مُطْـلَقُ اْلإِخْفَاءِ
hartosna : kadar-kadar samar (tertutup)
Hames ceuk istilah nyaeta : جِرْيَانُ النَّـفَسِ عِنْدَ النُّـطْقِ الْحَرْفِ
Hartosna : Berjalana nafas dina nalika ngucapkeun
kana hurufna.
Huruf nu kasifatan ku sifat hames aya 10,
dikumpulkeun dina kalimat :
فَحَثَّـهُ شَخْصٌ
سَكَتْ
Nyaeta :ف ح ث ش خ ص س ك ت
7.
SIFAT SYIDDAH
Syiddah ceuk lugot nyaeta :اَلْقُـوَّةُ hartosna : kadar-kadar kuat
Syiddah ceuk istilah nyaeta : اِنْحِـبَاسُ الصَّوْتِ وَالنَّفَسِ عِنْدَ النُّطْقِ
الْحَرْفِ
Hartosna : Kacegahna ngajalankeun sora sareng
nafas dina nalika ngucapkeunnana huruf.
Huruf nu kasifatan ku sifat syiddah aya 8,
dikumpulkeun dina kalimat :
اَجِـدْ قَطٍ
بَكَتْ
Nyaeta :ء ج د ق ط ب ك ت
8.
SIFAT ISTI’LA
Isti’la ceuk lugot nyaeta اْلإِرْتِـفَاعُ hartosna : kadar-kadar luhur
Isti’la ceuk istilah nyaeta اِرْتِفَاعُ اللِّسَانِ مِنْ قَاعِ الْفَمِّ اِلِى حَنَكِ
اْلأَعْلَى
Hartosna : Ngaluhurkeun letah tina lapangan
cangkem kana lalangit palih luhur.
Huruf nu kasifatan ku sifat Isti’la aya 7,
dikumpulkeun dina kalimat : خُصَّ ضَغْطٍ قِظْ
Nyaeta : خ ص ض غ ط ق ظ
9.
SIFAT ITHBAQ
Ithbaq ceuk lugot nyaeta اْلإِلْتِـصَاقُ hartosna : kadar-kadar rapet (patepung)
Ithbaq ceuk istilah nyaeta اِلْتِـصَاقُ اللِّسَـانِ عَلَى حَنَكِ اْلأَعْلَى
Hartosna : Rapetna letah kana lalangit palih
luhur.
Huruf nu kasifatan ku sifat Ithbaq aya 4, nyaeta :
ص ض ط ظ
Tanbih :
Dina ngunikeun huruf anu opat ieu, eta macana kudu
leuwih tafkhim (kandel) tibatan huruf isti’la anu sanesna. Sabab isti’lana
isti’la ithbaq.
10. SIFAT IDZLAQ
Idzlaq ceuk lugot nyaeta مُطْلَقُ الطَّرْفِ hartosna : kadar-kadar tungtung
Idzlaq ceuk istilah nyaeta اَلنُّطْقُ بِحَرْفٍ مِنْ دَلْقِ اللِّسَـانِ مِنْ بَطْنِ الشَّـفَةِ
Hartosna : Dimana-mana ngucapkeun kana hiji huruf tina
tungtung letah atawa tina tungtungna biwir. (tina beuteungna biwir)
Huruf nu kasifatan ku sifat Idzlaq aya 6,
dikumpulkeun dina kalimat :
فِرَّ مِنْ لُبِّ
Nyaeta : ف ر م ن ل ب
Tanbih :
Dupi huruf anu genep ieu eta dibagi kana dua
bagian, :
1. Dina tungtung letah. Hurufna eta aya tilu
: ن ل ر
2. Dina beuteung biwir. Hurufna eta aya tilu
: م ب و
B. Anu teu ngabogaan
lawan
11. SIFAT TAWASUTH
Tawasuth ceuk lugot nyaeta : اَلْبَيْـنِيَّةُ hartosna : antara perkara dua
Tawasuth ceuk istilah nyaeta :
عَدَمُ كَمَالِ
اِنْحِـبَاسِ جِرْيَانِ الصَّوْتِ وَعَدَمُ كَمَالِ جِـرْيَانِهَا
Hartosna :
Henteu sampurna kapengkek berjalana
nafas, jeung henteu sampurna berjalana nafas.
Huruf nu kasifatan ku sifat tawasuth aya 5,
dikumpulkeun dina kalimat : لِنْ عُـمَرْ
Nyaeta : ل ن ع م ر
12. SIFAT SHOFIR
Shofir ceuk lugot nyaeta : صَوْتٌ يُصَـوِّتُ بِهِ لِلْبَـهَائِمِ
Hartosna : sora anu dikaluarkeun paragi nyegah
hewan.
Shofir ceuk istilah nyaeta :
صَوْتٌ زَائِدٌ يَخْرُجُ بِقُوَّةٍ مِنْ بَيْنِ طَرْفِ اللِّسَـانِ
وَالثِّنَـايَا
Hartosna
: Sora tambahan anu tarik, anu kaluar tina
antara tungtung letah sareng waos payun dua
Huruf nu kasifatan ku sifat shofir aya 3, nyaeta :
ص ز س
13. SIFAT QOLQOLAH
Qolqolah ceuk lugot nyaeta : التَّحَرُّكُ وَاْلإِضْطِـرَابُ
hartosna : kadar-kadar barobah
Qolqolah ceuk istilah nyaeta :
صَوْتٌ زَائِدَةٌ حَدَثَ فَى الْمَخْرَجِ بَعْدَ ضَغْطِ الْمَخْرَجِ
Hartosna
: Sora leuwih anu anyar-anyaran dina sabadana
tetegenan (nekenna) dina makhrojna.
Huruf nu kasifatan ku sifat qolqolah aya 5,
dikumpulkeun dina kalimat : قُطْ بُجَـدٍ
Nyaeta : ق ط ب ج د
Huruf anu lima bisa jadi qolqolah lamun eta
hurufna teh paeh. Qolqolah kabagi dua bagian, :
1. Qolqolah kubro nyaeta huruf qolqolah anu
paeh anyar-anyaran kusabab waqof. Saperti lafad : شَـدِيْدٌ dibaca شَـدِيْدْ
2. Qolqolah sugro nyaeta huruf qolqolah anu
paeh asal (nu aya dina tengah-tengah kalimat). Saperti lafad :لَقَـدْ جَاءَ
14. SIFAT LIIN
Liin ceuk lugot nyaeta : ضِدُّ الْخُشُـنَةِ hartosna : (lalawana hames)
Liin ceuk istilah nyaeta : اَلنُّطْقُ بِالْحَرْفِ مِنْ غَيْرِ كُلْفَةٍ عَلَى
اللِّسَـانِ
Hartosna : Ngucapkeun kana hiji huruf bari henteu
ngayakeun kahesean kana lisan.
Huruf nu kasifatan ku sifat liin aya 2, nyaeta : و ي (duanana
paeh sabada baris jabar)
15. SIFAT INHIROF
Inhirof ceuk lugot nyaeta : اَلْمَيْـلُ hartosna :
kadar-kadar condong
Inhirof ceuk istilah nyaeta : مَيْلُ الْحَرْفِ بَعْدَ خُرُوْجِهِ اِلَى طَرْفِ
اللِّسَـانِ
Hartosna : Condongna huruf
nalika kaluar tina makhrojna kana tungtung letah.
Huruf nu kasifatan ku sifat inhirof aya 2, nyaeta
: ل ر
16. SIFAT TAKRIR
Takrir ceuk lugot nyaeta : اِعَادَةُ الشَّيْءِ مَرَّةً بَعْدَ اُخْرى
Hartosna : Ngabalikeun hiji
perkara kalawan sabalikan saba’da nu sejen
Takrir ceuk istilah nyaeta : اِرْتِـعَادُ طَّرْفِ اللِّسَـانِ عِنْدَ النُّطْقِ
بِالْحَرْفِ
Hartosna : Ngageterna tungtung
letah dina nalika ngucapkeun eta huruf
Huruf nu kasifatan ku sifat takrir aya 1, nyaeta :
ر
17. SIFAT TAFASYI
Tafasyi ceuk lugot nyaeta : اْلإِنْتِشَـارُ
hartosna : kadar-kadar gumelar (mawur)
Tafasyi ceuk istilah nyaeta : اِنْتِشَـارُ الرِّيْحِ فِى الْفَمِّ عِنْدَ النُّطْقِ
بِالْحَرْفِ
Hartosna : Gumelarna (mawur)
angin tina baham dina nalika ngunikeun kana eta huruf (kana “sya”)
Huruf nu kasifatan ku sifat tafasyi aya 1, nyaeta
: ش
18. SIFAT ISTITHOLAH
Istitholah ceuk lugot nyaeta : اْلإِمْـتِدَادُ
hartosna :
Istitholah ceuk istilah nyaeta :
اِمِتِدَادُ
الصَّوْتِ مِنْ اِوَّلِ حَافَةِ اللِّسَـانِ اِلَى اَخِـرِهَا
Hartosna : Panjangna sora tina kawit gigir letah
tepi kana ahirna letah.
Huruf nu kasifatan ku sifat Istitholah aya 1,
nyaeta : ض
Sumber :
Abidin, KH. Zaenal. (1998).
Al-Majmu’ Al-Fawaid fi Ilmi Tajwid. Bantul
_________. (1414 H). Pelajaran Tajwid Al-Quran.
Tasikmalaya : Pesantren Miftahulhuda Cet. ke-3,
loading...
Sign up here with your email
4 komentar
Write komentarHatur nuhun kang, ngabantos pisan khususnya kanggo nu diajar sapertos abdi
ReplyMangga kangAgi Sya'rial Abdullah, mangga pami kaanggo mah. hatur nuhun kunjungannana
ReplyHaturnuhun pisan bapa kiyai
ReplyQobiltu
ReplyConversionConversion EmoticonEmoticon